عادیسازی بزرگ در راه است؟
تاریخ انتشار: ۲۱ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۵۲۷۱۵
آمریکا طی سالهای گذشته برای چندمین بار تاکید میکند که در کنار متحدان خود در خلیجفارس خواهد ایستاد، اما به نظر میرسد کار از کار گذشته و متحدان عربی آمریکا سیاست جدیدی در پیش گرفتهاند و به پشتیبانی آمریکا امیدی ندارند.
به گزارش اعتماد، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا در همین راستا روز پنجشنبه ۱۸ خرداد در نشست وزیران امور خارجه اعضای شورای همکاری خلیجفارس شرکت کرد و به آنان گفت: «آمریکا همچنان به شرکای خود در منطقه پایبند است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
تاکید مقامات آمریکایی به پایبندی به تعهدات منطقهای، از سوءظن متحدانش نشأت میگیرد. کشورهای عربی نگران هستند که واشنگتن قصد دارد خاورمیانه را ترک کند و آنان را در مقابل رقیبان و دشمنانشان تنها بگذارد. این سوءظن نتیجه تلاش دو رئیسجمهور پیشین باراک اوباما و دونالد ترامپ، و جو بایدن رئیسجمهور کنونی ایالات متحده آمریکا برای خروج نیروهای نظامی از عراق و افغانستان بود.
ترامپ با صراحت بیشتری این سیاست ایالاتمتحده را به زبان آورد و در دوره بایدن نیز با شکل تراژیکی در خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان به اجرا درآمد. گویی آمریکاییها برای خروج سریع از خاورمیانه عجله دارند.
ترامپ با لحن و استدلال تاجرمآبانه خود به روشنی توضیح داد که از نگاه آمریکا تنگه هرمز و خلیجفارس اهمیت سابق خود را از دست داده و درحالیکه آمریکا به صادرکننده بزرگ انرژی تبدیل شده و بیشترین حجم صادرات و عبور نفت از تنگه هرمز متعلق به چین و ژاپن است، چه لزومی دارد هزینه حفظ امنیت خلیجفارس برعهده آمریکا باشد؟ و بهتر است خود این کشورها برای تامین امنیت خلیجفارس اقدام کنند؛ استدلالی که طبیعتاً با استقبال چینیها روبهرو شد که تمایل دارند بیسروصدا جای آمریکا را در مناطق مختلف دنیا بگیرند.
البته این استدلال، مخالفان بسیاری در خود آمریکا داشت که آنتونی بلینکن، وزیر امورخارجه کنونی آمریکا از مهمترین آنهاست. با این حال به نظر میرسد تا زمان خروج کامل آمریکا از منطقه فاصله زیادی وجود دارد. هماکنون ارتش آمریکا در کشورهای کویت، عراق، بحرین، قطر، امارات و عمان پایگاه نظامی دارد و در عربستان سعودی نیز واحدهایی نظامی-آمریکایی حضور دارند.
بیشترین تعداد نیروهای زمینی، متعلق به ارتش آمریکا در کویت است. بحرین میزبان ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکاست و پایگاه سنتکام یعنی فرماندهی نظامیان آمریکایی در منطقه و بخش عمده هواپیماهای نظامی آمریکایی در پایگاه العدید قطر مستقر هستند. علاوه بر این، شماری از نیروهای بریتانیایی و فرانسوی نیز در چند کشور جنوب خلیجفارس مستقر هستند. به این معنا که در میان هشت کشور ساحلی خلیجفارس هماکنون جز ایران، در بقیه کشورها (۷ کشور) نیروهای نظامی خارجی مستقرند.
در چنین شرایطی چین تاکنون تنها با ایران همکاری نزدیک نظامی داشته و طی سالهای اخیر چهار بار رزمایش مشترک دریایی در شمال اقیانوس هند و دریای عمان برگزار کرده است، اما بهتازگی همکاری نظامی خود را با عربستان نیز آغاز کرده است. حال با چنین چشماندازی میتوان گفت تاکید بلینکن تنها یک اطمینان به کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس است که آمریکا رفتارش در عراق و افغانستان را که منجر به ظهور داعش در عراق و روی کارآمدن طالبان در افغانستان شد، در قبال کشورهای عربی تکرار نخواهد کرد.
برخی از این کشورها بهصورت جدی از اپوزیسیون خود نگرانی دارند و ترس آن را دارند که وقایع یمن برای آنها نیز تکرار شود. بهطور مثال بحرین که خاندان آلخلیفه بر آن حکم میراند با جمعیت بیش از ۷۰ درصد شیعیان بدون حمایت نظامی و امنیتی آمریکا و کشورهای همپیمانش در شورای همکاری خلیجفارس امکان استمرار حکومت خود را ندارد و در تاریخ ۱۴ مارس ۲۰۱۱ شورای همکاری کشورهای عرب خلیجفارس به رهبری عربستان سعودی با مداخله نظامی توانست خیزش شیعیان بحرین را سرکوب کند.
این مداخله به درخواست آلخلیفه انجام شد و در آن برای نخستینبار در این کشورها برای سرکوب یک خیزش از گزینهٔ نظامی استفاده شد. تجربه نشان داده، اعضای شورای همکاری خیلجفارس در مقابل تهدیدات جنبش الحوثی یمن نیز ضعیف و بیدفاع هستند و برای دفاع از خود متکی به تجهیزات و حمایت اطلاعاتی و نظامی آمریکاییها هستند.
در واقع حمله به تأسیسات نفتی آرامکو در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹ در بقیق و خریص در شرق عربستان سعودی نقطهعطف جدایی اعضای شورای همکاری با آمریکا بود. عربستان سعودی انتظار داشت آمریکا در عمل به تعهدات خود برای حمایت از همپیماناناش در مقابل تهدیدات این چنینی وارد جنگ یمن شود و به ائتلاف کشورهای عربی برای سرکوب جنبش الحوثی یمن کمک کند؛ کمکی که آمریکا از آن اجتناب کرد و این از نگاه اعراب خلیجفارس تنها گذاشتن آنان در مقابل تهدیدات نیابتی ایران بود.
در واقع کشورهای عربی خلیجفارس دریافتند که آمریکا تا زمانی که منافع مستقیم خودش به خطر نیفتد، حاضر نخواهد شد از آنان در مقابل تهدید احتمالی ایران و حتی متحدین ضعیفترش، چون جنبش الحوثی یمن از آنان حمایت کند و این نقطهعطف تجدیدنظر کشورهای عربی برای تغییر نگاهشان به موضوع ایران بود.
اعراب خلیجفارس به رهبری بنسلمان که در دوره ترامپ امیدوار بودند با اقدامات محدودکننده و حتی جنگ احتمالی ایران را وادار به عقبنشینی از مواضع خود کنند، در همان دوره نیز ناکام ماندند و با روی کار آمدن بایدن اطمینان یافتند که مقابل ایران نمیتوانند روی کمک آمریکا حساب جدی باز کنند و بهتر است خودشان تصمیم بگیرند با ایران روبهرو شوند یا با قدرتش در منطقه کنار بیایند.
اینچنین بود که میانجیگریهای عمان و عراق میان عربستان و ایران آغاز شد و در نهایت با ورود چین بهعنوان قدرت جدید منطقه به نتیجه رسید. «ارده کیتری»، عضو ارشد بنیاد دفاع از دموکراسیها در تحلیل شرایط میان واشنگتن و ریاض آورده است، درحالیکه فعالیت هستهای ایران به سرعت در حال پیشروی به سوی ایجاد زرادخانه هستهای است و همزمان به نظر میرسد که آمریکا نیز در حال عقبنشینی میباشد، سعودیها به ایران و چین نزدیکتر شدهاند.
به اعتقاد این کارشناس، ریاض در واقع در حال سنجش این اصل است که «اگر نمیتوانید آنها را شکست دهید، به آنها بپیوندید». این تغییر رویکرد کشورهای عربی با واکنش آمریکا مواجه شده است و همزمان با گمانهزنیها در مورد تنش در روابط آمریکا و عربستان، اندیشکده «بنیاد دفاع از دموکراسیها» یکی از مهمترین اهداف سفر بلینکن به ریاض را جلوگیری از همسویی منطقهای ایران، چین و عربستان دانست که خطراتی را برای آمریکا به همراه دارد.
روزنامه «واشنگتنپست» چند روز قبل و همزمان با حضور بلینکن در ریاض گزارش داد، طبق اطلاعات یک سند محرمانه دریافته است که ولیعهد سعودی، آمریکا را تهدید کرده در صورتی که واشنگتن اقدامی را علیه عربستان صورت دهد، ریاض نیز تدابیر اقتصادی سختی را علیه آمریکا اجرا میکند. براساس گزارشها، عربستان اعلام کرده است که بیشتر از این با سیاستهای ایالات متحده در خاورمیانه همراهی نمیکند.
اندیشکده «بنیاد دفاع از دموکراسیها» در تحلیل دیدار بلینکن و ولیعهد سعودی در عربستان سعودی آورده است، وزیر امور خارجه آمریکا در ۷ ژوئن با محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان سعودی در ریاض دیدار کرد تا در مورد طیف گستردهای از موضوعات دوجانبه، از جمله عادیسازی احتمالی عربستان با اسرائیل، وضعیت یمن، درگیری در سودان و حقوق بشر گفتگو کند. بلینکن علاوه بر دیدار با محمد بنسلمان، در نشست وزیران شورای همکاری خلیجفارس و نشست وزیران ائتلاف جهانی برای شکست داعش شرکت کرد.
طبق گزارش این اندیشکده، این دیدار در حالی انجام شد که روابط ایالات متحده و عربستان در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. یکی از محورهای مورد توجه، تنشزدایی بین تهران و ریاض بوده است. ۶ ژوئن، سه ماه پس از احیای روابط دیپلماتیک دو کشور که پس از یک شکاف هفتساله رخ داد، ایران سفارت خود را در ریاض بازگشایی کرد. از نکات مهم در این تحول آن بود که چین میانجیگری روابط ایران و عربستان را برعهده گرفت و به گرم شدن روابط بین ریاض و پکن شتاب داد.
امنیت و ثبات خاورمیانه برای همه طرفها مهم استقاسم محبعلی، مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت امور خارجه در تحلیل رویکردهای جدید عربستان در توافق با ایران گفت: «رویکرد جدید بنسلمان برای عربستان این است که دنبال طرحهای بلندپروازانه برای توسعه اقتصادی و رسیدن به یک کشور توسعهیافته است. طبیعتاً این رویکرد به امنیت احتیاج دارد و با روشهای سنتی و کلاسیک که در جهان عرب بود که بیشتر دنبال توسعهطلبی سرزمینی و برتری ایدئولوژیکی بر همدیگر بودند و رهبری جهان عرب را از طریق نظامی یا امنیتی به دست بگیرند، متفاوت است.
در خاورمیانه این رویکرد جدیدی است و الزاماتی دارد. یکی از آن الزامات، تامین امنیت و ثبات است و دیگر اینکه لازم است با همه طرفهای بینالمللی که میتوانند در مسائل اقتصادی، امنیتی و تکنولوژی نقش داشته باشند، روابط برقرار کنند. به همین دلیل عربستان دنبال یک سیاست همهجانبه و متوازن با همه طرفهای منطقهای و بینالمللی است.»
این کارشناس منطقه در ادامه با اشاره به تمایل ایران برای تنشزدایی در منطقه افزود: «همزمان با نیازی که ایران هم بهخاطر شرایط داخلی و تحریمها برای ایجاد ثبات در منطقه داشت تا بخشی از فشارها را کاهش بدهد و چین هم که بیشترین مصرفکننده انرژی در خاورمیانه است، به امنیت نیاز داشتند. بعد از بحران اوکراین بعضی از پروژههایشان مثل پروژه «یک کمربند، یک جاده» که میخواستند از طریق آسیای مرکزی و قفقاز و اروپای شرقی به بازار اروپا دست پیدا کنند، به حالت تعلیق درآمده است.
در چنین شرایطی امنیت و ثبات خاورمیانه برای همه طرفها چه طرفهای منطقهای و چه طرفهای بینالمللی مهم است. از جمله آمریکا و اروپا هم بهخاطر قضیه اوکراین مایل هستند تا دغدغهشان در خاورمیانه کاهش پیدا کند؛ بنابراین مجموعه اتفاقات به عادیسازی روابط ایران و عربستان کمک کرده است.»
محبعلی در تحلیل روابط آمریکا و عربستان گفت: «البته عربستان با آمریکا روابط و همکاری دارد و در برخی جاها هم اختلاف دارد. در حال حاضر در سودان و امنیت خلیجفارس با هم همکاری میکنند. اما بر سر قیمت انرژی با هم اختلاف دارند. همه کشورها در دنیای امروز، در سه سطح در سیاست خارجی با هم رابطه دارند، این سه سطح عبارت است از همکاری و اشتراک منافع، رقابت و سطح تنازع یا اختلاف است.
عربستان هم در این چارچوب فعالیت میکند و ما هم فکر میکنیم به سمت سیاست عرفیسازی در حال حرکت هستیم و این نحو روابط را میپذیریم. مثلاً میپذیریم که امارات با اسرائیل رابطه راهبردی داشته باشد، ما هم تلاش میکنیم رابطهمان را با امارات اصلاح کنیم. این با سیاست کلاسیک در خاورمیانه متفاوت است. همه طرفها پذیرفتهاند ضمن اینکه ممکن است با طرف دیگر اختلاف داشته باشند، سعی میکنند رابطه برقرار کنند و یک سیاست همهجانبه و متوازن را دنبال کنند.»
منبع: فرارو
کلیدواژه: آنتونی بلینکن آمریکا و عربستان قیمت طلا و ارز قیمت موبایل عربستان سعودی کشور های عربی ایالات متحده شورای همکاری امور خارجه همه طرف ها خلیج فارس بن سلمان منطقه ای کشور ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۵۲۷۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
منابع آگاه: دولت بایدن و عربستان درحال انجام بررسیهای نهایی درباره یک توافق هستند
منابع آگاه اعلام کردند دولت جو بایدن و عربستان درحال بررسیهای نهایی درباره توافقی درخصوص ضمانتهای امنیتی آمریکا به عربستان و کمک به این کشور در زمینه هستهای برای اهداف غیرنظامی هستند.
به گزارش ایسنا، منابع آگاه اعلام کردند دولت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا و عربستان درحال انجام بررسیهای نهایی درباره توافقی درخصوص ضمانتهای امنیتی آمریکا به عربستان و کمک به این کشور در زمینه هستهای برای اهداف غیرنظامی هستند. این درحالی است که توافق عادی سازی روابط بین رژیم صهیونیستی و عربستان در چارچوب یک معامله بزرگ در منطقه هنوز دور از دسترس است.
طبق گزارش رأی الیوم، این منابع اعلام کردند مذاکره کنندگان آمریکایی و عربستانی در حال حاضر اولویت را به معاهده امنیتی دوجانبهای میدهند که ممکن است بخشی از معامله بزرگتری باشد که به بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی ارائه میشود و وی باید تصمیم بگیرد که آیا امتیازهایی را برای تضمین عادی سازی تاریخی روابط با ریاض خواهد داد یا خیر.
متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پنجشنبه اعلام کرد: ما به توافقی درباره بخش آمریکایی-عربستانی معامله بسیار نزدیک هستیم. میتوانیم در یک زمان بسیار کوتاه جزئیات را حل کنیم.
به گفته دیپلماتهای خارجی در کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و منابعی در واشنگتن احتمالا این بخش از طرح مربوط به ضمانتهای رسمی آمریکا برای دفاع از عربستان و دستیابی عربستان به سلاحهای آمریکایی پیشرفتهتر باشد.
منابع آگاه پیش بینی کردند توافق امنیتی ریاض و واشنگتن شامل تبادل تکنولوژیهای مدرن با ریاض از جمله تکنولوژی مربوط به هوش مصنوعی باشد.
یک مسئول آمریکایی اعلام کرد: پیش بینی میشود بندهای توافق ظرف چند هفته تکمیل شود.
این درحالی است که عربستان بر لزوم توقف جنگ غزه قبل از هرگونه صحبت درباره عادی سازی روابط با تل آویو تأکید دارد.
میلر گفت: عربستان توضیح داد تا زمانی که جنگ غزه ادامه دارد توافق عادی سازی روابطی وجود نخواهد داشت.
اخیرا آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا سفری به منطقه داشت و مذاکرات جداگانهای با بنیامین نتانیاهو و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان برگزار کرد.
از سوی دیگر روزنامه یدیعوت آحارونوت نوشت، توماس فریدمن، تحلیلگر روزنامه نیویورک تایمز شروط عربستان را به عنوان بخشی از مذاکرات بین واشنگتن و ریاض برای عادی سازی روابط میان عربستان و رژیم صهیونیستی فاش کرد.
این شروط عبارتند از ایجاد یک روند سه تا پنج ساله برای تشکیل کشور فلسطین، توقف شهرک سازی در کرانه باختری و عقب نشینی ارتش رژیم صهیونیستی از غزه.
انتهای پیام